د حمل پر مهال د غاښ ویستل ويستل څنګه دي؟ ډيره ضرورې ده چي

ډاکټر عزت الله سعادت
د حمل پر مهال د غاښونو ګیرچاپیره میکروبی پلک تجمع کوی او د پیریوډانټل یا د وری د امراضو سبب کیږی.

د وری امراض اکثره وخت د وری د پړسوب او د وری د التهاب سره یوځای لیدل کیږی.

د حمل پرمهال د هورمونونو د تغیر له وجی د عقلی غاښ او وریو التهابی حالت نسبت نورو وختونو ته زیات لیدل کیږی.

داچې مونږ په دې پوهیږو چې حمل د یوۍ امیدواری مور په ژوند کې یو خاص حالت دی نو ځکه یوه خاصه توجه هم باید په دغه حالت کې وکړی شی بلخصوص هغه مهال چې د غاښ ویستلو ضرورت وی.

مهمترینه نقطهدد حمل پرمهال دادهدچې جنین یا فیټس fetus ته نقصان پیښ نه شی.

د غاښونو ډاکټران او د خولی جراحان یا oral surgens اکثره وخت ددغاښونو ویستلو څخه د حمل پر مهال ممانعت کوی خو دا مفکوره سمه نه ده، ځکه د غاښ درد هغه نارحته کونکی حالت دی که تداوی نه شی نو یوه حامله مور به د سټریس او درد له وجې کیدای شی یا خپل حمل دلاسه ورکړی یعنی سقط یا abortion واقع شی او یا د مور د شدید ناراحتی، سټریس او تکلیف له وجی د جنین د سوی شکل یا malformation سبب شی.

که چرته یوه مور د حمل پرمهال د غاښ مسلسل او جاری درد لرونکی وی، نو د غاښ ویستل یو اړین او ضروری عمل دی.

هغه وخت چې یوه حامله مور د غاښ د درد په ثابت حالت کې قرار ولری، نو نسائ ډاکټره یا ګینیکالوجسټgynecologist هم د غاښ ویستل لازمی بولی.

د حمل پرمهال د غاښ ویستلو بهترین وخت دویم.ټرائیمیسټر second ttimester دی او که امکان وی چې په اول او دویم ټرائیمیسټر کې د غاښونو ویستنه وځنډیږی او بله عوضی تداوی په کار یوړل شی نو غوره به وی، چې عوضی تداوی په لمړی قدم کې کیموتراپی او په دویم قدم کې د غاښ د کانالونو د عصب تداوی یعنی RCT ده.

Trimesters in pregnancy د حمل د دوری ټرائیمیسټرونه

د حمل دوره په دری ټرائیمسټرونو ویشل شوی ده.

۱: لمړی ټرائیمیسټر یا first trimester

په لمړی ټرائیمیسټر کې د جنین اورګانونه جوړیږی یعنی organogenesis of fetus مرحله ده.

که په لمړی ټرائیمیسټر کې مور نارحته او د سټریس لاندی وی، نوپه دغه حالت کې به د جنین جوړیدنه یو سوی شکل یا د طبعی جوړښت څخه غیرنارمل شکل یا malformation غوره کړی.

۲: دویم ټرائیمیسټر

د حمل په دویم ټرائیمیسټر کې جنین یوازی نمو کوی، چې د حمل دویم ټرائیمیسټر یو محفوظه دوره ده چې د غاښونو ټول پروسیجرونه په کې اجراء کیدای شی.

۳: دریم ټرائیمیسټر

د حمل په دریم ټرائیمیسټر کې د وینی حجم زیاتیږی چې په دریم ټرائیمیسټر کې د یوی حاملی مور د ډیر وخت دپاره د غاښونو پرچوکی پاتیکیدنه د حاملی مور د ناراحتی سبب کیږی.

که چرته ناروغ په دریم ټرائیمیسټر کې د غاښ له درد څخه نارحته وی او د غاښ ویستل د ناروغ دپاره ضروری وی نو باید د دریم ټرائیمیسټر په لمړی میاشت وویستل شی.

Medication during pregnancy د حمل پرمهال د دوایانو استعمال

د درد ضد دوا Pain killers

د حمل پرمهال د درد ضد محفوظه دوا چې د حمل له پیل څخه تر پایه استطباب لری paracetamol یعنیacetaminophen ده، ایبوپروفین Ibuprofen د حمل له شروع څخه تر دوه دیرشمی اونی till 32 weeks پوری استعمالیدای شی.

که چرته درد سویر/severe حالت کې وی نو د نرکاټیکس له جملی څخه codeine محفوظ ترینه د درد ضد دوا ده.

Atibiotic used during pragnancyد مائیکروب ضد دوا د حمل پرمهال

د حمل پر مهال penicillin او cephalosporin توصیه کیږی مګر په دې شرط چې د پورته ذکرشو دوایانو سره ناروغ حساس نه وی، د مائیکروب ضد نوری دواګانی

Using anesthesia during pregnancy د حمل پرمهال د انستیزیا استعمال

لیډوکائین عموماً د موضعی انستیټیک ایجنټ په صفت استعمال لری، مګر هغه ناروغان چې د لیډوکین سره حساس وی له یو سلنه د زرق وړ ډایافین هیډرامین injectable %1 diphenhydramine څخه استفاده کوی شی چې ډاافین هیډرامین په A کټګری کې مګر د امریکائ په متحده ایالاتو کې د B کتګری لاندی کلاسفیکیسن شوی دی یعنی په حمل کې محفوظه دواده او په جنین کو ټیراټوجنیک تاثر نه لری.

د ایکس شعاوی د حمل پر مهالX-rays during pregnancy

که چرته د غاښ ویستلو پرمهال ایکسری ته ضرورت وی، باید د مریض د بدن علوی برخه د lead apron shield په مرسته کور شی.

مګر د غاښونو ایکسری چې 2MAقوت لری نو د شعاع ډوز ئ محغوظ دی او په امبریو یا embryo او جنین یا fetus د نمو په پروسه کې کوم ټیراټوجنیک تغیرات نه راولی مګر باید له احتیاطی تدابیرو څخه کار واخیستل شی